برنامه تغذیه درخت لیمو
لیموترش (LEMON) یا به اختصار لیمو، از خانواده مرکبات و میوه درخت لیمو می‌باشد که در موارد متعددی همچون آشپزی، پزشکی، صنعت و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. لیمو میوه ای است که در تمام فصول دیده می‌شود اما میوه‌های اواخر پاییز و اوایل زمستان پر آب‌تر از زمان‌های دیگر می‌باشند.
لیموترش (LEMON) یا به اختصار لیمو، از خانواده مرکبات و میوه درخت لیمو
درخت لیمو(در واقع درختچه) لیمو در مناطق گرمسیر(آب و هوای مدیترانه‌ای) می‌روید و تنها درختی است که تقریبا همیشه میوه، گل و برگ دارد. درخت لیمو که در برخی مواقع ارتفاع آن به 4 متر می‌رسد، دارای شاخه‌های بلند به همراه برگ‌های سبزپهن، مات و بیضی شکل است، گل‌های معطر درخت لیمو از درون سفید و از بیرون ارغوانی رنگ است.
توصیه های کاربردی
- احداث باغ لیمو ترجیحا در مناطق مستعد و عاری از بیماری جاروک انجام شود.
- کاشت سایر ارقام مناسب لیمو(به غیر از لیموترش) نظیر پرشین لایم و لیموسنگی(لیسبون) که مقاومت نسبتا خوبی به بیماری دارند در مناطق آلوده، به منظور جلوگیری از تک کشتی در مناطق مورد نظر قابل توصیه است.
- کشت 350-300 اصله نهال از ارقام توصیه شده در هر هکتار به منظور دستیابی به محصول بهتر
- رعایت اصول فنی در مراحل کاشت ضروری است. تولید نهال سالم مورد نیاز در مناطق عاری از بیماری و دارای استاندارد و گواهی سلامت بسیار موثر است.
کاشت لیمو
درخت لیموترش را در ابتدا تا انتهای بهار باید کاشت. برای کاشت آن لازم است دما به حدود 21 درجه سانتی‌گراد رسیده باشد. بعضی از درخت‌های لیموترش خودبارور نیستند، برای همین بهتر است دو درخت در کنار هم کاشته شوند. از طرفی برای کاشت قبل از هر چیز باید بستر و خاک مناسب کاشت را فراهم کرد. لذا قبل از هر اقدامی آزمون خاک از دو عمق صفر تا 30 و 30 تا 60 سانتی متری انجام و از کاشت در مناطقی که اسیدیته خاک و آب بالاتر از هفت بوده و یا ضریب هدایت الکتریکی آب و خاک بیشتر از نیم موس بر سانتی متر است پرهیز شود.
کاشت درخت لیمو
توجه به زهکش‌دار بودن زمین و تراس‌بندی صحیح زمین در مناطق شیب‌دار، از ضروریات احداث مناسب باغ‌های لیمو محسوب می‌شود. پس از انتخاب محل احداث باغ لیمو، لازم است خاک مرغوب تهیه و پس از اختلاط با ماسه رودخانه‌ای و کود دامی پوسید(به نسبت‌های حجمی برابر) به‌عنوان بستر اولیه کاشت نهال لیمو در چاله‌های حفر شده ریخته شود.
برای هر نهال گودالی به عمق 100-50 سانتی متر و قطر دهانه 100-80 سانتی متر حفر شود. مخلوط تهیه شده لازم است در بخش پایینی گودال که محل توسعه ریشه‌هاست ریخته شود و نهال روی آن به گونه‌ای مستقر شود که محل طوقه اندکی بالاتر از سطح خاک قرار گیرد.
نکته: در کاشت نهال لیمو باید دقت شود تا قبل از استقرار نهال در داخل گودال، ریشه‌ها به صورت مختصر هرس شوند تا ضمن تحریک ریشه‌زایی، بخش‌های آسیب دیده ریشه نیز التیام پیدا کنند. همچنین متناسب با هرس ریشه‌ها لازم است که بخش‌های هوایی نیز هرس شوند. در مرحله بعدی هرس لازم است تعداد 3 تا 6 شاخه اصلی که در جهات مختلف پیرامون تنه بوده و فاصله خوبی از یکدیگر دارند انتخاب و انشعابات را حذف کرد.
آبیاری درخت لیمو
برای اینکه رشد درخت لیمو فراهم باشد در تمام سال این درخت به آبیاری نیاز دارد. اما در مناطق شمالی کشور معمولا شرایط آب و هوایی در اواخر پاییز و زمستان به گونه‌ای است که در بیشتر مواقع نیاز به آبیاری نیست یا اینکه، نیاز آبی به حداقل می‌رسد.
آبیاری درخت لیمو
در این مناطق اگر در فصل زمستان مقدار بارندگی در طول 10 تا 15 روز کمتر از 5 میلی‌متر باشد آبیاری سبک مورد نیاز است. بنابراین نیاز آّب درخت لیمو در مناطق مختلف، متفاوت است و ارتباط مستقیمی با سن درخت دارد. می‌توان گفت آبیاری نهال لیموترش باید منظم باشد. البته به آبیاری در حد متوسط نیاز است و معمولا هفته‌ای یک بار آبیاری عمیق کافی است.
روش تکثیر درخت لیموترش
تکثیر این گیاه از طریق بذر، قلمه و پیوند ممکن است. با کاشت بذر آن می‌توان گیاهان جدید بدست آورد. میوه‌دهی گیاهان حاصل از بذر 7-6 سال طول می‌کشد. در روش تکثیر از طریق قلمه نیز میوه‌دهی گیاهان حاصل از آن 4-3 سال زمان می‌برد. بهترین روش تکثیر استفاده از پیوند است که میوه‌دهی گیاه حاصله زودتر از روش‌های دیگر است البته به شرطی که پیوندک از گیاهی گرفته شده باشد که خود بالغ و به میوه‌دهی رسیده باشد.
برنامه تغذیه‌ای درخت لیمو
توصیه مصرف کود آلی
برای آماده‌سازی بستر کاشت نهال لیموترش، بسته به میزان کربن آلی خاک، مقدار توصیه شده مصرف کود آلی در جدول 1 پیشنهاد می‌شود.
مقدار مصرف کود فسفر و پتاسیم
همچنین می‌توان از کودهای ماکرو کامل برای تقویت خاک در کشت نهال لیمو استفاده کرد. این ترکیبات در خاک انرژی مورد نظر نهال را جهت رشد و ریشه‌دوانی فراهم می‌کنند. از این‌رو استفاده از این کودها به همراه کودهای آلی به میزان مورد نیاز طبق آزمایش خاک می‌تواند برای نهال‌ها بسیار مفید باشد، کود فرموکمپلکس و کود کمپلکس‌پلاس دو ترکیب فوق‌العاده برای استفاده بدین منظور می‌باشند. این دو محصول دارای تمامی عناصر ماکرو و میکرو بوده و کند رها می‌باشند و طی فصل رویشی در خاک آزاد شده و باعث تامین عناصر مورد نیاز درختان و تقویت ریشه‌ها می‌شوند.
توصیه مصرف فسفر و پتاسیم
قبل از کاشت نهال مقادیر فسفر و پتاسیم ارائه شده طبق جدول 2 به خاک اضافه می‌شود کودها بایستی در چاله غرس نهال جای‌گذاری شوند ولی در تماس با ریشه نهال نباشد، بلکه با یک لایه خاک جدا گردد تا ریشه نهال تماسی با کودهای فسفاته و پتاسه نداشته باشد.
توصیه مصرف کودهای ریزمغذی
برای تامین عناصر ریزمغذی مانند آهن و منگنز و روی و مس از ترکیباتی نظیر سولفات آهن و سولفات روی و سولفات منگنز و سولفات مس در چاله کاشت درخت نظیر روش مصرف کودهای فسفره و پتاسه به کار می‌رود. میزان مصرف کودهای سولفات آهن و سولفات منگنز و سولفات روی و سولفات مس به ترتیب هر چاله کاشت 300 گرم و 200 گرم و 200 گرم و 50 گرم خواهد بود. کودها باید در کف گودال قرار داده شوند و با ریشه تماس نداشته باشند تا باعث سوختگی ریشه و خشک شدن نهال غرس شده، نشوند.
محلول‌پاشی در تغذیه درختان لیمو
محلول‌پاشی درختان لیمو در فاصله زمانی بهار تا اواخر اردیبهشت، به دفعات سه الی چهار بار در سال، به وسیله محلول حاوی مس، روی، منگنز و آهن برای 4 تا 5 سال اول مفید است. همچنین در فصل زمستان و در اسفندماه برای تقویت جوانه‌های جدید و همچنین جلوگیری از سال‌آوری درختان لیمو می‌توان از ترکیب فروت‌ست به همراه اسیدآمینه استفاده نمود. مناسب‌ترین زمان محلول‌پاشی قبل از ساعت 9 صبح و یا بعد از ساعت 6 عصر است.
بهترین شرایط آب‌و‌هوایی برای محلول‌پاشی زمانی است که دمای هوا بین 29-18 درجه سانتی‌گراد، سرعت وزش باد کم، رطوبت نسبی هوا بالا(بیشتر از 70 درصد) باشد. در ضمن کم بودن احتمال بارندگی در 48-24 ساعت بعد از محلول‌پاشی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. ترکیبات روی و بر به صورت محلول‌پاشی باعث تامین انرژی گیاه در هنگام بیدارشدن شده و باعث افزایش طول لوله‌گرده می‌شود. جوانه‌های در ابتدای فصل به شدت تحت تاثیر مقادیر ازت، روی و بر هستند.
گلدهی
در ابتدای فروردین و در زمان گلدهی به منظور تقویت گلدهی می‌توان از ترکیبات مخصوص مانند دکتولیف و یا بیولایت استفاده نمود. ترکیبات حاوی جیبرلین نیز باعث بهبود گلدهی می‌شوند و می‌توانند از ریزش گلها در طی فصل رویشی جلوگیری کنند.
گلدهی لیمو
تشکیل میوه
در فصل اردیبهشت نیز در زمان تشکیل میوه‌ها برای حفظ و نگهداری میوه‌ها می‌توان از کودهای حاوی بر و کلسیم استفاده نمود. این دو عنصر نقش به‌سزایی در افزایش باردهی و جلوگیری از ریزش میوه‌های تشکیل شده دارند. همچنین استفاده از کلسیم در زمان تشکیل میوه با افزایش تقسیمات سلولی، افزایش مقاومت دیواره‌های سلولی و بهبود کیفیت پوست میوه بیشترین اثرگذاری را دارد و باعث جلوگیری از ترک‌خوردگی پوست میوه در مراحل بلوغ می‌شود.
تشکیل میوه درخت لیمو
زمان فندقی شدن میوه
استفاده از عناصر ریزمغذی مثل آهن(کلروفیل‌سازی و افزایش فتوسنتز)، روی(باعث افزایش آب میوه) و منگنز(افزایش مواد جامد محلول در آب میوه) به صورت محلول‌پاشی در این مرحله توصیه می‌شود.
قبل از برداشت محصول
استفاده از کودهای حاوی فسفر و پتاس در طی باردهی در تغذیه درختان لیمو تاثیر زیادی در افزایش سایز و کیفیت میوه‌ها خواهد گذاشت. فسفر عامل بسیار مهمی در چرخه سلولی بوده و در سیستم غشا و تولید قند حضور دارد. پتاسیم باعث کنترل و تحریک فعالیت کانال‌های یونی پتاسیمی شده و در نتیجه فعالیت متابولیسم سلول‌های گیاهی را افزایش می‌دهد.
کود پی‌کی 50-50 با درصد بالایی از پتاسیم و فسفر که قابلیت محلول‌پاشی را در طی فصل دوره باردهی داشته و باعث افزایش سایز، رنگ و طعم میوه لیمو خواهد شد.
توصیه:
برای رشد بهتر نهال‌ها تا سن باروری محلول‌پاشی‌های زیر انجام شود:
- محلول‌پاشی سولفات آهن، منگنز و روی جمعا با غلظت دو در هزار در زمان خنکی هوا و در سه مرحله از اوایل دوره رشد(اواخر زمستان) شروع و در قبل از شروع گرما در اواخر بهار پایان پذیرد.
- محلول‌پاشی نیترات کلسیم با غلظت دو در هزار در زمان خنکی هوا توصیه می‌گردد(زمان محلول‌پاشی مشابه بند فوق‌الذکر است).